Bij de ontwikkeling van medische producten moeten de behoeften van patiënten en zorgverleners centraal staan. Tot nu toe is dat verrassend genoeg vaak niet zo. De Gezondheidsraad stelde een investeringsagenda op voor onderzoek naar innovatieve medische producten, op basis van de behoeften van gebruikers. Deze agenda en de methode om gebruikers bij de totstandkoming ervan te betrekken, vormen de kern van het advies ‘Medische producten: nieuw en nodig!’ dat de Gezondheidsraad dinsdag 18 januari 2011 aanbiedt aan de minister van VWS.
Vijftien ziektegebieden
Voor vijftien ziektegebieden (van angststoornissen en brandwonden tot maag-, lever- en darmziekten) is in kaart gebracht welke producten volgens patiënten de behandeling van en het leven met de ziekte kunnen verbeteren. Het gaat om medische producten: geneesmiddelen, weefselvervangende producten en hulpmiddelen voor diagnostiek en zorg. Per ziektegebied is een top 3 samengesteld. Daarin staan bijvoorbeeld middelen tegen vermoeidheid, pijn en jeuk; alternatieven voor belastende onderzoeken zoals endoscopie; cholesterolverlagers met minder bijwerkingen; betere navigatiesystemen voor slechtzienden en medicatie afgestemd op persoonlijke kenmerken als leeftijd. Huisartsen, medisch specialisten, verpleegkundigen en mantelzorgers hebben op een rij gezet wat hen het meest zou helpen bij hun werk. Hun suggesties variëren van slimme technische snufjes waarmee patiënten zich thuis kunnen redden tot betere informatieuitwisseling.
Onderzoeksagenda
De Gezondheidsraad heeft de lijsten met voorkeursproducten gewogen aan de hand van criteria die aansluiten bij de prioriteiten van VWS: hoeveel gezondheidswinst levert een product op, voor hoeveel patiënten, wat zijn de besparingen in de zorg, in hoeverre moet de overheid zich met de ontwikkeling van een product bemoeien en is er voldoende kennis in Nederland om het desbetreffende onderzoek ter hand te nemen? Het resultaat: een agenda van geprioriteerde medische producten die in hoge mate gebruikersgericht is.
Onderzoek en dialoog stimuleren
De Gezondheidsraad adviseert voor een succesvolle implementatie van de onderzoeksagenda een zogenoemd metaprogramma Innovatieve medische producten in te richten, dat over de bestaande onderzoeksprogramma’s en -projecten heen gelegd kan worden. Dit programma faciliteert nieuwe raadplegingen van (eind)gebruikers én stimuleert onderzoek dat zich richt op de resultaten ervan. Verder adviseert de raad regelmatig dialoogbijeenkomsten tussen gebruikers en onderzoekers/ontwikkelaars te organiseren om vroegtijdig zicht te krijgen op de productontwikkeling op langere termijn.
Bestaande deskundigheid gebruiken
De expertise die nodig is voor de uitwerking van het metaprogramma is ruimschoots aanwezig in organisaties als ZonMw, NWO, STW en AgentschapNL. Uit deze organisaties zou een programmacommissie samengesteld kunnen worden, die zorgt voor invulling van het metaprogramma en kijkt hoe in deze economisch moeilijke tijden toch financiering gevonden kan worden.