De post die aanleiding was voor de vrijdagvraag luidde: “De grootste gevangenis waar mensen in leven is de angst voor wat andere mensen van hen denken”. En de vraag, die we onszelf stelden: wat ontdek je als je daar door de bril van Bewustzijnsvormen naar kijkt?
Door: Krijn Koetsveld
Dan moet je anders kijken dan je gewend bent. Ik ben zelf in opleiding en werk gevormd in de psychologie en als het om angst gaat, zeker ook tijdens mijn werk in de psychiatrie. Daar leer je angst benoemen als één van de meest voorkomende symptomen van psychische ziekte. Maar voor je het goed en wel in de gaten hebt, draait deze redenering zichzelf om en is angst een uiting van een psychische ziekte. Dat is een beroepsblik die niet klopt, want waarom heeft de natuur ons überhaupt de mogelijkheid gegeven om bang te zijn? Het antwoord ligt in gevaar: elk gevaar is in potentie dodelijk, en de natuur beschermd ons er tegen via angst. Want dan let je heel goed op en je lichaam staat op scherp om in actie te komen: wegwezen of in de aanval. Elke psycholoog die je dit voor ogen houdt, zal het beamen, maar er ook direct iets anders naast zetten, dat ongeveer zo klinkt: “Het probleem zit niet in de angst voor een reëel, van buiten komend gevaar, maar in het gevaar dat iemand zich verbeeldt. Het maakt daarbij niet eens uit of het een aantoonbaar gevaar is, bijvoorbeeld het verlies van werk bij een dreigend faillissement, of dat het alleen maar een hersenschim is. Het lichaam reageert alsof er echt gevaar is, maar kan niets doen. Daar wordt je heel moe van.” En, voeg ik er aan toe, omdat die samengebalde kracht toch ergens een uitweg moet vinden, ontstaan er daardoor soms intense gedachten, die als speelgoedtreintjes continu rondjes blijven rijden. De angst voor wat andere mensen van je denken is er een goed voorbeeld van, want die bestaat er uit dat je zelf veel denkt over wat anderen over jou denken. Dus zo kijkt de psychologie er naar: al deze angsten geven een gespannen reactie van het lichaam en die spanning kan nergens in worden geuit. Daarom is de vaak gehoorde oplossing dat je anders moet gaan denken, en veel therapieën zijn daar op gericht. Maar verhelpt dit de oorzaak? Op deze manier kijk je in wezen niet naar wat de oorzaak is.
‘Anders kijken dan je gewend bent’ zou een mooie slogan van Bewustzijnsvormen kunnen zijn. Dus laten we eens proberen of die bril iets meer te zien geeft over dit probleem. Want als je het kent, zelf meemaakt, of meegemaakt hebt, weet je hoe het je kan overweldigen en zelfs kan slopen. Dan wil je maar één ding: er van af en wel zo snel mogelijk. Medicijnen helpen, zo voor het oog, maar ze onderdrukken alleen maar de emotionele lading, dus die helpen de oorzaak ook niet op te lossen…
In elk van de drie Bewustzijnsvormen heeft angst een eigen karakter. In het Stambewustzijn wordt angst gezamenlijk ervaren in tijden van hongersnood, of als de stam door een andere stam bedreigd wordt. Die angst wordt in balans gehouden doordat stamleden voor elkaar zorgen. Immers, zorg, aandacht en liefde tempert angst; dat zijn dus ‘tegenhangers‘ van angst, die de balans weer wat in evenwicht brengen. Dat gebeurt zo ook binnen een gezin, een familie en een groep goede vrienden. Zoals in die reclame, waarin een klein kind zijn moeder napraat, als vader overstuur van zijn werk thuis komt: “Het komt wel goed, schatje.” Daar, in het Stambewustzijn, ken je elkaar immers door en door. Het Verenigend Bewustzijn werkt vergelijkbaar, al is de schaal veel groter. Angst is daarin minder persoonlijk, meer collectief: waar gaat het heen met de wereld, hebben onze kinderen nog wel te eten, etc. Maar ook daar is er een tegenhanger, een zorg voor elkaar, herkenning bij gelijkgestemden, waardoor je je gedragen en geliefd weet, juist op momenten dat je bang bent. En het Individualiserende Bewustzijn (IB)? Daarin ligt de balans heel anders. Binnen deze Bewustzijnsvorm ben je op jezelf aangewezen; moet je jezelf profileren en is je collega tegelijkertijd je concurrent. Als je binnen het IB steun zoekt in moeilijke tijden, kan je meestal geen goede plek vinden. De meeste mensen stappen er dan uit en gaan verder in het Stambewustzijn: ze gaan naar huis, of naar een goede vriend. Het IB is de enige Bewustzijnsvorm, die van binnenuit geen tegenhanger kent van angst. Daardoor kan het juist in deze Bewustzijnsvorm zó sterk uit balans raken, dat de angst grote en voor de buitenwereld overdreven vormen aanneemt. Het is opvallend hoe sterk intense angst samengaat met alleen staan, eenzaam zijn. Dat gebeurt alleen binnen deze Bewustzijnsvorm, binnen de andere twee wordt iemand veel sneller opgevangen.
Dat er binnen het IB geen tegenhanger van de angst is, is misschien wel het zwakste punt van deze Bewustzijnsvorm. Dat kan tot gevolg hebben dat iemand die in het IB leeft en heel angstig is, anderen slecht of helemaal niet meer vertrouwt. Daardoor kan iemand helemaal vastlopen, met een psychische ziekte of psychiatrische opname tot gevolg. Hierin herken je ook direct de gedachte van de post die tot de vrijdagvraag leidde: de gevangenis is zo’n rondjes rijdend speelgoedtreintje, dat een symptoom is van angst, binnen het IB; want het laatste wat iemand met deze angst zal doen, is naar een ander toestappen. En toch is dat de beste, wellicht enige oplossing.
Zodra je kan zien dat je met deze gedachten vastzit in het IB, weet je dat je binnen deze Bewustzijnsvorm nooit een oplossing kan vinden. De beste medicijn die jezelf kan aanreiken is jezelf afvragen, wie je zó na staat, dat je weet dat hij of zij je op zal vangen. Oké, je gedachten zullen dat meteen tegenspreken, maar daar zijn het gedachten voor. Die zitten als passagiers vast in die nooit stilhoudende trein, dus uitgerekend die gedachten kunnen niet buiten het IB kijken. Maar je kan je wel herinneren, je kan wel voelen wie je eerder, of ooit, heeft gesteund. Naar die persoon toegaan, tegen het ‘beter weten’ van je gedachten in, is de sleutel die de deur van de gevangenis opent. Omdat je daarmee erkent dat er meer is dan alleen het IB. Dat heeft heel mooie, sterkte en waardevolle aspecten, maar omgaan met angst is niet z’n sterkste kant. Daarvoor moet je bij de andere twee Bewustzijnsvormen zijn. En vooral: bij andere mensen.
Krijn Koetsveld
Krijn Koetsveld (1951) heeft naast zijn werk voor Bewustzijnsvormen een praktijk als Paramedisch Natuurgeneeskundig Therapeut. Hij is de initiatiefnemer van Organisatiebureau Cobos en geeft sinds 1995 cursussen en workshop in energetisch bewustzijnswerk. Daarvoor heeft Krijn meerdere methoden ontdekt, waarvan enkele geheel nieuw zijn, en sommige zijn terug te vinden in oude geschriften zoals de Gnostische teksten. Hij is er steeds op gericht om deze oude inzichten te vertalen naar praktische methoden die gemakkelijk toe te passen zijn. Zijn persoonlijke zoektocht is mede aanleiding geweest tot het schrijven van een boek over de drie bewustzijnsvormen en het initiatief tot de activiteiten van Bewustzijnsvormen.
Meer informatie
– http://www.bewustzijnsvormen.nl
– https://www.facebook.com/bewustzijnsvormen
– http://www.cobos.nl
Angst voor wat andere mensen van je denken – http://t.co/2VgMQJJlkL – #psychologie
— Gezondheidskrant (@Gezondheidskrnt) 1 december 2013