Op 14 november heeft de Europese Medicijn Authoriteit (EMA) het medicijn Lecanemab geregistreerd voor toelating op de Europeese markt. Een unicum. Voor het eerst is er een medicijn dat de ziekte van Alzheimer kan afremmen op de Europese markt gekomen.
Lecanemab
De toelating van Lecanemab betekent echter niet dat het medicijn gelijk beschikbaar is in Nederland, het Zorginstituut moet nog bepalen of het vergoed wordt en voor wie. Alzheimer Nederland roept op tot een snelle procedure, zodat patiënten en hun familie niet onnodig lang in onzekerheid zitten.
Ziekte van Alzheimer
Voor de ziekte van Alzheimer waren tot nu toe alleen medicijnen beschikbaar die enkele symptomen van de ziekte verzachten. Lecanemab ruimt effectief schadelijke eiwitten in het brein op en de gemiddelde patiënt gaat minder hard achteruit op onder andere geheugentesten.
Dat effect is bescheiden, maar het onafhankelijke en als zeer zorgvuldig bekendstaande instituut EMA heeft beoordeeld dat het effect voldoende is en dat dat het medicijn voor een kleine groep patiënten veilig is.
Gerjoke Wilmink, directeur van Alzheimer Nederland: “Over 20 jaar herinneren we ons deze dag nog als een heel belangrijke eerste stap in de behandeling van dementie. Daar ben ik van overtuigd.”
Eerste stap
Alzheimer Nederland is blij met de ontwikkeling en toelating van het medicijn, maar wil geen valse hoop geven.
“We zien dat de gespecialiseerde artsen in Nederland terughoudend zijn. Zij zien dit medicijn niet als ‘de oplossing’ van alzheimer, maar duidelijk als een eerste stap. Uiteindelijk moeten er nieuwe medicijnen met een betere werking of combinatietherapieën komen die meer voor patiënten kunnen betekenen. Onderzoek naar betere therapieën blijft dus essentieel.”
Voor een kleine groep geschikt
Voor de meeste mensen met dementie is dit nieuws geen doorbraak.
Wilmink: “Mensen met een andere vorm van dementie dan alzheimer hebben niets aan dit medicijn. Daarnaast werd in het onderzoek gekeken naar patiënten die relatief jong zijn, zonder andere aandoeningen zoals hart- en vaatziekten. Dit betekent dat naar schatting minder dan één op de tien mensen met dementie in aanmerking komt voor behandeling.”
Groen licht na nieuwe beoordeling
De EMA keurde het medicijn eerder af, omdat ze de risico’s op bijwerkingen te groot vonden voor de gemiddelde persoon met alzheimer. Na een tweede beoordelingsronde krijgt het medicijn wel groen licht.
De groep met een genetische aanleg voor de ziekte van Alzheimer, krijgt het medicijn uit voorzorg niet. Zij hebben een te groot risico op bloedingen in het brein.
Ook zegt de EMA dat er een gecontroleerde toegang moet komen. Zo wil het toediening aan patiënten die een hoog risico hebben op bijwerkingen voorkomen. Zo komen bijvoorbeeld patiënten die bloedverdunners slikken niet in aanmerking voor het medicijn.
Procedures duren nog minstens een half jaar
Voordat het medicijn beschikbaar wordt op de Nederlandse markt, volgen er nog meerdere procedures.
Zo moet het Zorginstituut kijken naar de meerwaarde voor de patiënt en of de kosten opwegen tegen de gezondheidswinst. Dat gaat in overleg met artsen en andere spelers in het veld. Ook moeten artsen richtlijnen opstellen en moeten er afspraken komen over de prijs.
Deze procedures duren zeker een half jaar en soms meer dan een jaar. Het is daardoor nu nog niet zeker of het middel uiteindelijk in Nederland beschikbaar komt.
“We roepen het Zorginstituut op om de onzekerheid voor patiënten zo kort mogelijk te laten duren. Behandeling met Lecanemab kan alleen in de eerste stadia van de ziekte van Alzheimer. Dus voor patiënten die net de diagnose hebben gehad, tikt de klok letterlijk.”