Alle botjes tellen mee! Dit is het uitgangspunt waarmee onder meer onderzoekers van het Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (Maastricht UMC+) het meest nauwkeurige computermodel ooit van de enkel en voet maakten. Dit zogenoemde Glasgow/Maastricht-model laat zien hoe gezonde en zieke voeten lopen. Uiteindelijk maakt het model een voorspelling mogelijk van het effect van behandelingen, variërend van een steunzool tot en met een orthopedische operatie.
Het model is het resultaat van het Europese project A foot print, onder leiding van Jim Woodburn, hoogleraar revalidatiegeneeskunde bij de Schotse Glasgow Caledonian University. Een groot deel van het wetenschappelijke werk komt voor rekening van onderzoekers van de vakgroepen bewegingswetenschappen en orthopedie van het Maastricht UMC+.
“Met het model kunnen we de belasting van elk deel van de voet in kaart brengen waarbij we rekening houden met afwijkingen in de anatomie of aansturing van de voet”, zegt bewegingswetenschapper en universitair docent Kenneth Meijer. Meijer werkt samen met hoogleraar orthopedie Lodewijk van Rhijn. Beide onderzoekers willen in de toekomst kunnen voorspellen welke invloed een behandeling op het bewegen van de voet heeft. Hiervoor verfijnen ze momenteel het Glasgow/Maastricht-model. In eerste instantie voor het berekenen van de ideale pasvorm van een steunzool. Dit maakt een volledige automatische productie van steunzolen mogelijk. Uiteindelijk wordt het computermodel zo verfijnd dat het ook de gevolgen van een chirurgische ingreep voorspelt, waardoor artsen zo’n operatie vooraf kunnen simuleren.
“Bestaande voetmodellen delen de voet op in drie delen. Dat is erg eenvoudig als je bedenkt dat er 26 botjes, 33 gewrichten en meer dan 100 spieren, pezen en gewrichtsbandjes in een voet zitten”, zegt promovendus Michiel Oosterwaal. Betere technieken stellen Oosterwaal in staat het ingewikkelde samenspel van al deze onderdelen in kaart te brengen.
De onderzoekers in Maastricht en Glasgow markeerden de benen en de gezonde en zieke voeten van proefpersonen met tientallen merktekens. De personen liepen over een drukmeter terwijl een camera de beweging van alle merktekens registreerde. Dit druk- en bewegingsprofiel verbonden ze aan driedimensionale voetscans, gemaakt met fotocamera’s, CT- en MRI-scanners. Het Deense bedrijf AnyBody Technology maakte van alle meetgegevens een computermodel dat de beweging van elk botje in de voet weergeeft.
Het idee voor een meer exact voetmodel komt voort uit grote verschillen tussen behandelaars in het aanmeten van steunzolen. Orthopedisch chirurg Van Rhijn: “Zes jaar geleden vroegen we tien behandelaars bij tien patiënten een steunzool aan te meten. Dit leverde tien verschillende steunzolen op. We hopen met het uiteindelijke Glasgow/Maastricht-model de keuze voor een steunzool bij een voetprobleem meer wetenschappelijk te onderbouwen.”
Voetproblemen kunnen het gevolg zijn van anatomische afwijkingen zoals een platvoet of blijvende schade na een ongeluk. Ook kan het gebeuren dat de aansturing van de voet hapert, bijvoorbeeld na een beroerte of door het uitvallen van zenuwen als gevolg van diabetes. Zo’n tweehonderd miljoen Europeanen leiden aan een handicap door voetproblemen. Dit kost de Europese gezondheidszorg zo’n 300 miljoen euro per jaar.
Voor meer informatie zie www.afootprint.eu