Het aantal zeer grote veehouderijen is sinds 2005 meer dan verdubbeld. Op basis van de definitie voor megastallen van Alterra (het kennisinstituut van de Universiteit Wageningen) tellen de belangrijkste veehouderijprovincies op dit moment 242 veefabrieken voor koeien en varkens (140 voor koeien en 102 voor varkens). Vijf jaar geleden waren dat er 95 (31 voor koeien en 64 voor varkens).
Het gaat om cijfers over veefabrieken in Noord-Brabant, Overijssel, Limburg en Gelderland afkomstig van Alterra en van het Bestand Veehouderij Bedrijven. De vier provincies huisvesten het leeuwendeel van het aantal megastallen in Nederland. Voor de andere provincies zijn geen volledige gegevens beschikbaar.
Vooral het aantal veefabrieken voor koeien is sterk toegenomen. In de praktijk betekent dit onder andere dat de runderen niet meer in de wei mogen grazen. Veefabrieken schaden echter niet alleen het welzijn van dieren. De enorme productie van mest zorgt voor een grote milieulast. Daarnaast ontsieren de enorme complexen het landschap.
Bovendien vormen megastallen een risico voor de gezondheid van omwonenden. Megastallen zorgen voor veel uitstoot van fijnstof en zijn een broedplaats voor ziektekiemen. Zo overleed vorig jaar een Nederlandse vrouw door besmetting met de resistente ESBL-bacterie. Een ander recent voorbeeld waarbij in Nederland doden vielen is de uitbraak van de Q-koorts.
De veefabrieken zijn ontstaan door de schaalvergroting in de sector. Vorig jaar telde Nederland ruim 50.000 veehouderijen. Tien jaar geleden waren dat er nog ruim 78.000. De daling betekent dat per bedrijf steeds meer dieren worden gehouden.
De laatste jaren heeft de opkomst van veefabrieken voor veel beroering gezorgd. In Overijssel, Gelderland, Limburg, Noord-Holland, Noord-Brabant en Utrecht kwamen provinciale burgerinitiatieven tegen megastallen van de grond waarbij in totaal bijna 100.000 burgers de politiek opriepen deze complexen tegen te houden.
Vorig jaar schreven zo’n honderdvijftig hoogleraren een manifest met de oproep om de intensieve veehouderij om te vormen tot een dier-, mens- en milieuvriendelijke manier van boeren. Op jaarbasis worden in Nederland ongeveer 450 miljoen dieren geslacht, bijna 27 dieren per Nederlander. Daarmee behoort Nederland tot de meest veedichte landen ter wereld.